Đá tia lửa là gì? Tiêu chuẩn đánh giá chất lượng đá Spinel

Đá tia lửa, hay còn được gọi là Spinel, là một loại khoáng vật quý hiếm thuộc nhóm Spinel, sở hữu vẻ đẹp lấp lánh và đa dạng màu sắc, thu hút mọi ánh nhìn. Bài viết này Tokigems sẽ đưa bạn khám phá thế giới của đá Spinel, từ nguồn gốc, đặc điểm đến tiêu chuẩn đánh giá chất lượng, giúp bạn hiểu rõ hơn về viên ngọc quý này

Spinel – Đá tia lửa là gì?

Spinel là một loại đá thuộc hệ tinh thể lập phương, có hình dáng đặc trưng là một khối bát diện, giống như hai kim tự tháp úp đáy vào nhau. Các tinh thể Spinel được tạo thành tự nhiên khá phổ biến và được coi là biểu tượng của sự hồi sinh, giúp cơ thể tái tạo năng lượng cả về thể chất lẫn tinh thần.

Tính chất vật lý và hướng tinh thể của Spinel giống như ngọc hồng lựu Garnet và kim cương, đều có hiện tượng khúc xạ đơn. Về độ cứng, Spinel được xếp vào loại đá cứng, phù hợp để làm trang sức hàng ngày.

Spinel có nhiều màu sắc khác nhau, nhưng màu đỏ và hồng là những màu phổ biến nhất. Ở Việt Nam, nó còn được gọi là Đá Tia Lửa.

Ngoài hình dạng bát diện, Spinel cũng có thể có dạng tinh thể dẹt hoàn toàn khác. Hình dạng này xảy ra khi các kim tự tháp quay ngược lại nhau trong quá trình tăng trưởng, và được mô tả là “tinh thể kết đôi” bởi các nhà khoa học.

Những viên đá quý lớn có cấu trúc tinh thể kết đôi và màu sắc tốt thường được chế tạo bằng những đường cắt nông. Đánh giá vẻ đẹp của loại đá quý này dựa trên tổng thể hơn là chỉ trên cấu trúc.

Trang sức đẹp mắt gắn đá quý Spinel sử dụng những viên đá có cùng cấu trúc tinh thể, tuy nhiên không phải tất cả đều đạt tiêu chuẩn để làm đồ trang sức. Màu sắc của Spinel rất đa dạng, từ màu cam đến màu đỏ đậm, màu hồng rực rỡ, các phổ màu của sắc tím, xanh lam cho đến xanh lục. Màu đỏ và hồng đậm là do crom, càng nhiều crom thì màu đỏ càng mạnh. Màu cam và màu tím đến từ sự kết hợp giữa sắt và crom.

Spinel từ tím đến xanh lam được tạo màu bởi một lượng nhỏ sắt, và màu xanh lam rực rỡ được tạo từ một lượng nhỏ coban.

Loại đá này có thể được tìm thấy tại Afghanistan, Brazil, Miến Điện (Myanmar), Campuchia, Kenya, Nga, Sri Lanka, Tanzania, Thái Lan và Việt Nam.

Lịch sử và truyền thuyết đá Spinel

Viên đá nổi tiếng gọi là “Black Prince’s Ruby” gắn trong vương miện Hoàng gia Anh, nặng 170 carat, thực chất không phải là ruby mà là một viên spinel đỏ. Tương tự, viên đá Timur Ruby 352 carat, hiện là tài sản của Nữ hoàng Anh, cũng là một viên spinel đỏ, có dấu vết lịch sử khắc tên của một hoàng đế Mông Cổ trên bề mặt.

Ở Myanmar, nơi khai thác được một số spinel có màu sắc đẹp nhất, từ đầu năm 1587 người ta đã nhận ra spinel là một loại đá quý riêng biệt. Tuy nhiên, việc nhầm lẫn spinel thành các loại đá quý khác đã kéo dài hàng thế kỷ sau đó ở nhiều nơi.

 

Đá tia lửa Spinel nhầm lẫn với đá Ruby và Sapphire

Được biết đến với việc thường bị nhầm lẫn với đá ruby và sapphire, đá Spinel thậm chí còn hiếm hơn cả Ruby. Phần lớn Spinel thường có màu đỏ và hồng, trong khi màu xanh, tím và các màu khác thì ít phổ biến hơn. Độ cứng của Spinel là 7,5-8 trên thang độ cứng Mohs, thấp hơn so với Ruby và Sapphire có độ cứng là 9.

Xem thêm: Phân biệt giữa đá Spinel và đá Garnet | Những mẫu trang sức đá quý đẹp nhất – Tokigems

Tiêu chuẩn đánh giá chất lượng đá Spinel – Đá tia lửa

Đá Spinel là một viên đá quý được ưa chuộng bởi những người đam mê đá quý, những viên đá được tạo hình tốt có nhu cầu cao trong cộng đồng sưu tập. Spinel có nhiều màu sắc khác nhau, nhưng màu đỏ và hồng thường được tìm mua nhiều nhất. Các viên đá có màu hoa cà hoặc một số màu xanh lam với cường độ màu mạnh cũng rất hấp dẫn. Tuy nhiên, để tạo nên một viên đá quý chất lượng, màu sắc hiếm phải đi kèm với các yếu tố khác.

Tương tự như kim cương và các loại đá quý khác, một viên đá Spinel sẽ được đánh giá dựa trên tiêu chuẩn 4C bao gồm màu sắc, cắt, tinh khiết và trọng lượng carat. Các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng của loại đá quý này bao gồm:

Màu sắc (Color)

Một số màu của đá quý Spinel rất hiếm và có giá trị hơn so với các màu khác. Thông thường, màu đỏ là màu phổ biến nhất, tiếp theo là màu xanh cobalt, sau đó là màu hồng sáng và màu cam sống động. Trái lại, các màu tím, xanh nhạt hoặc màu hoa oải hương thường ít được ưa chuộng hơn và hiếm khi được săn đón.

Phổ màu đỏ của Spinel biến đổi từ đỏ cam đến đỏ tía. Màu đỏ thuần đến đỏ hơi tía với tông màu trung bình đến trung bình-đậm thường được đánh giá cao. Một viên Spinel màu đỏ chất lượng hàng đầu nặng 5 carat có thể có giá khoảng 1/10 so với một viên ruby cùng chất lượng, trong khi Spinel màu hồng thường có giá thấp hơn so với sapphire hồng.

Spinel đã xây dựng tên tuổi của mình trong vài thập kỷ qua, và nhu cầu về loại đá này luôn vượt qua cung. Thực tế, sự độc đáo của các viên đá này đã tạo ra một nhu cầu lớn từ phía các nhà đá quý và người yêu đá quý. Điều này đã dần thu hẹp khoảng cách về giá giữa Spinel và các loại đá như Ruby, Emerald và Sapphire.

Hầu hết các viên đá quý Spinel có độ bóng thấp và màu xanh lam thường có sắc xám rõ rệt. Màu xanh lam tốt nhất, như xanh tím đậm hoặc xanh lam thuần khiết, thường được đánh giá cao.

Xem thêm: Cách chọn nhẫn nam đá Spinel đẳng cấp cho quý ông – Tokigems

Độ tinh khiết (Clarity)

Viên đá Spinel được đánh giá cao khi không có bất kỳ tạp chất nào có thể nhìn thấy bằng mắt. Viên đá không có tạp chất nhìn thấy sẽ có giá trị cao hơn so với viên có tạp chất rõ rệt, vì mức độ tạp chất càng nhiều thì giá trị viên đá càng giảm.

Tuy nhiên, các tạp chất có số lượng và sắp xếp hợp lý có thể tạo ra những viên Spinel ấn tượng. Một số hiệu ứng đặc biệt như hiệu ứng ngôi sao hoặc các vết chấm nhỏ xếp thành các nhóm có thể tạo ra vẻ đẹp độc đáo cho viên đá, giống như việc in dấu vân tay của con người.

Giác cắt (Cut)

Đá Spinel được cắt theo nhiều hình dạng và kiểu cắt khác nhau. Các hình dạng cắt phổ biến bao gồm hình bầu dục, hình tròn và hình dạng đệm, giống như cách cắt của nhiều loại đá quý khác.

Vì sự khan hiếm của Spinel trên thị trường, hầu hết các viên đá thô sẽ có chất lượng tốt hơn và được cắt theo các kích thước không tiêu chuẩn để tiết kiệm trọng lượng, thay vì theo các kích thước tiêu chuẩn của ngành. Các viên đá được cắt chuẩn hoặc đã được hiệu chuẩn thường được cắt theo hình bầu dục hỗn hợp, với kích thước phổ biến là 6 × 4 mm và 7 × 5 mm, phù hợp cho việc sử dụng trong nhẫn cưới hoặc nhẫn cầu hôn.

Viên đá quý Spinel lớn, chất lượng cao và có đường cắt hoàn hảo là rất hiếm. Những viên đá đạt tiêu chuẩn như vậy thường chỉ xuất hiện trong các bộ trang sức cao cấp.

Trọng lượng Carat

Viên Spinel lớn thường có giá cao hơn theo đơn vị carat. Hiện nay, trên thị trường, các viên Spinel màu đỏ, hồng và xanh lam chất lượng cao với trọng lượng trên 5 carat trở lên trở nên hiếm hoi và có giá trị cao hơn so với các viên màu khác.

Độ cứng và cách chăm sóc trang sức đá Spinel

Độ cứng của một loại đá quý được đo trên thang độ cứng Mohs, trong đó các con số đại diện cho khả năng chịu trầy xước từ các khoáng chất khác. Spinel đạt 8 trên thang Mohs, cho thấy độ cứng tốt và độ bền cao. Do đó, đá này thích hợp để làm trang sức đá quý hàng ngày. Tùy theo màu sắc của viên đá, chúng ta có thể lựa chọn việc kết hợp với vàng trắng hoặc vàng vàng để tạo nên trang sức hoàn hảo.

Đá Spinel là một viên ngọc quý sở hữu vẻ đẹp lấp lánh, đa dạng màu sắc và mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về đá Spinel, giúp bạn có thêm lựa chọn cho bộ sưu tập trang sức của mình.

Xem thêm: Trang sức đá Spinel và đá Sapphire nên chọn loại nào? – Tokigems