Đá Zircon là gì? Phân biệt giữa đá Zircon và Cubic Zirconia

Đá Zircon là một loại đá quý được ưa chuộng trong ngành trang sức, đặc biệt là ở các nước phương Tây. Điều này là do đá zircon có cấu trúc hóa học tương tự như kim cương, cùng khả năng “biến hóa” thành nhiều màu sắc khác nhau. Tuy nhiên, để phân biệt đá Zircon và đá Cubic Zirconia (CZ) là cần thiết, vì hai loại đá này có ngoại hình khá giống nhau và tên gọi cũng tương tự, gây nhiều sự nhầm lẫn.

Đá Zircon là Gì?

Zircon là một khoáng chất thuộc nhóm nesosilicat, cung cấp nguồn zirconi kim loại. Công thức hóa học của nó là ZrSiO4. Đá Zircon có cấu trúc tinh thể tứ giác và sở hữu nhiều màu sắc khác nhau, như nâu đỏ, hồng, tím, xanh lá hoặc vàng kim.

Tên gọi “Zircon” có nguồn gốc từ tiếng Ba Tư “Zargun”, có nghĩa là “màu vàng”. Từ này sau đó được biến đổi thành “jargoon”, dùng để chỉ những viên đá Zircon có màu sáng. Các loại Zircon trắng và xanh lam sở hữu vẻ đẹp lấp lánh cùng độ tán sắc cao, do đó chúng được ứng dụng rộng rãi trong ngành trang sức đá quý, đặc biệt là ở Vương quốc Anh vào thế kỷ 19.

 

Nguồn gốc của đá Zircon

Zircon chủ yếu được khai thác ở những bãi biển đầy cát trải dài trên toàn thế giới. Đáng chú ý, Úc là quốc gia hàng đầu về sản xuất Zircon, chiếm tới hơn 37% tổng lượng khai thác toàn cầu.

Các nhà khoa học đã xác định rằng những tinh thể Zircon phát hiện ở vùng núi Jack thuộc Tây Nam Australia có tuổi đời lên đến 4,4 tỷ năm. Điều này cho thấy zircon có thể là một trong những loại đá quý ra đời sớm nhất, nếu so với tuổi của trái đất khoảng 4,56 tỷ năm.

Ngoài Úc, Zircon cũng được tìm thấy tại một số quốc gia Đông Nam Á như Campuchia, nơi có quy mô sản xuất đá Zircon và đặc biệt biến chúng thành màu xanh lam bằng quá trình nung nóng. Các loại Zircon màu đỏ và nâu chủ yếu được khai thác ở Tanzania, trong khi màu vàng và xanh lá cây thường gặp ở Myanmar. Thái Lan và Sri Lanka cũng là hai quốc gia cung cấp Zircon cho mục đích thương mại.

Ngoài ra, những nguồn cung cấp Zircon tinh thể phổ biến khác trên thế giới còn có Canada, Mỹ, Mexico, Nigeria, Na Uy, Đức, Ấn Độ, Hàn Quốc, Việt Nam…

Xem thêm: Xu hướng thiết kế trang sức nhẫn nữ đá thiên nhiên dẫn đầu năm 2024 – Tokigems

Phân biệt giữa Zircon và Cubic Zirconia

Zircon được coi là khoáng chất lâu đời nhất trên Trái Đất, với các viên đá có tuổi đời lên đến 4,4 tỷ năm, được phát hiện tại Úc. Zircon tự nhiên đã được biết đến và yêu thích trên toàn thế giới, trong khi loại Zircon nhân tạo lại ít phổ biến hơn nhiều.

Đá CZ là một loại đá quý tương đối mới, được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1930. Do đá Cubic Zirconia tự nhiên cực kỳ hiếm hoi, các nhà khoa học đã nghiên cứu và tìm ra phương pháp sản xuất Cubic Zirconia nhân tạo.

Xem thêm: Xu hướng trang sức nhẫn nam đá thiên nhiên năm 2024 – Tokigems

So sánh độ bền của đá Zircon và Cubic Zirconia

Đá CZ có độ cứng từ 8 đến 8,5 trên thang Mohs, khá bền chắc và thích hợp cho việc làm trang sức đeo hàng ngày. Với độ cứng này, loại đá này không dễ bị bào mòn, hư hỏng hoặc trầy xước.

Tuy nhiên, để duy trì vẻ đẹp và độ sáng của đá Cubic Zirconia, cần phải vệ sinh thường xuyên vì chúng có xu hướng bị đục theo thời gian. Sau một thời gian sử dụng, bạn có thể cần thay thế bằng một viên đá CZ mới, nhưng việc này không khó do CZ là loại đá dễ tìm và giá thành thấp.

Trái lại, đá Zircon tuy có vẻ ngoài giống kim cương nhưng lại có độ cứng chỉ khoảng 6 đến 7,5 trên thang Mohs, thấp hơn nhiều so với kim cương. Điều này khiến Zircon dễ bị trầy xước, thậm chí chỉ do tiếp xúc với bụi bặm trong không khí, bởi điểm 7 trên thang Mohs là giới hạn quan trọng đại diện cho độ cứng của silicat – thành phần chính của bụi.

Ngoài ra, Zircon còn là loại đá giòn, dễ nứt và có thể bị phai màu hoặc thay đổi sắc độ khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và tia cực tím.

So sánh về độ bền, đá Cubic Zirconia có ưu thế vượt trội hơn so với đá Zircon.

Xem thêm: Tổng hợp các loại giác cắt đá quý – nghệ thuật thiết kế trang sức – Tokigems

So sánh màu sắc của đá Zircon và Cubic Zirconia

Đá Zircon sở hữu phổ màu rất phong phú, phổ biến nhất là các tông màu xanh lam, hồng và vàng. Trạng thái tinh khiết nhất của Zircon là không màu, tuy nhiên lại được coi là loại có giá trị thấp nhất. Trong khi đó, Zircon xanh lam được nhiều người ưa chuộng nhất và được xem là loại có giá trị cao nhất.

Ngoài ra, một số viên Zircon còn sở hữu hiệu ứng lấp lánh đa sắc, thường là sự kết hợp của màu xanh lam và xanh lục.

Màu sắc của Zircon phụ thuộc vào hàm lượng các nguyên tố vi lượng có trong đá. Điều thú vị là một số nguyên tố này có tính phóng xạ, nhưng chúng sẽ được xử lý để trở nên vô hại trước khi sử dụng làm trang sức đá thiên nhiên.

Zircon cũng có thể được gia công xử lý để cải thiện màu sắc và độ tinh khiết, như chuyển đổi Zircon nâu kém hấp dẫn thành Zircon xanh lam đẹp mắt.

Trong khi đó, đa số đá CZ là loại nhân tạo được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm, cho phép nhà sản xuất kiểm soát chất lượng. CZ phần lớn được tạo ra ở trạng thái không màu, đạt cấp D hoàn hảo của kim cương.

Tuy nhiên, đá CZ nhân tạo cũng có thể có các màu khác như xanh lục, xanh lam, đen, cam và đỏ – nổi tiếng nhất là CZ hồng, còn được gọi là “băng hồng”, rất phổ biến trong trang sức.

Cả đá Zircon và Cubic Zirconia đều sở hữu phạm vi màu sắc phong phú và vẻ ngoài tương tự kim cương ở dạng không màu.

Xem thêm: Cách chọn địa chỉ gia công đá trang sức uy tín, chất lượng – Tokigems

So sánh độ tinh khiết của đá Zircon và Cubic Zirconia

Như đã đề cập, do được chủ yếu tạo ra trong phòng thí nghiệm, chất lượng và độ tinh khiết của đá CZ được kiểm soát rất chặt chẽ. Đa số đá CZ có độ tinh khiết gần như hoàn hảo, gần như không chứa bất kỳ tạp chất hay khuyết điểm nào – đây chính là một đặc điểm nổi bật phản ánh sự sản xuất nhân tạo của loại đá này.

Ngược lại, đá Zircon thường trong suốt hoặc trong mờ, với độ tinh khiết tốt nhưng vẫn có thể chứa một lượng nhỏ tạp chất dưới dạng vết mây mờ. Nếu mật độ tạp chất quá cao, giá trị của viên đá Zircon sẽ bị giảm sút.

Khi so sánh đá Zircon và Cubic Zirconia, đá CZ thể hiện rõ ràng độ tinh khiết cao hơn so với đá Zircon.

Xem thêm: Những loại đá quý ở Việt Nam được thế giới săn đón – Tokigems

So sánh giá thành của đá Zircon và Cubic Zirconia

Nói chung, các loại đá quý tự nhiên luôn có giá trị cao hơn so với đá nhân tạo. Do đó, khi so sánh đá Zircon và đá CZ về mặt giá cả, sự khác biệt cũng trở nên rõ ràng.

Một viên Zircon 1 carat có thể được bán với giá từ 75 USD đến 200 USD, tùy thuộc vào chất lượng. Trong khi đó, 1 carat đá CZ chỉ có giá khoảng 20 USD. Thực tế, đá CZ là loại đá nhân tạo và thường bị coi là “kim cương giả”, điều này ảnh hưởng không nhỏ đến danh tiếng của Zircon.

Đá Cubic Zirconia sẽ giúp tiết kiệm chi phí hơn cho người tiêu dùng, tuy nhiên đá Zircon là loại đá quý tự nhiên có giá trị lâu dài hơn.

Xem thêm: Cách thức phân biệt các loại đá quý dựa trên màu sắc – Tokigems

So sánh khả năng phản quang và khúc xạ ánh sáng của đá Zircon và Cubic Zirconia

Đá Zircon có độ lấp lánh, độ bóng và độ phân tán ánh sáng rất cao, với chỉ số khúc xạ (RI) tương đối cao, từ 1,93 đến 1,98. Điều này có nghĩa Zircon là một loại đá quý rất rực rỡ và có độ rực lửa có thể so sánh với kim cương. Chính vì vậy, Zircon thường được chế tác theo kiểu cắt kim cương nhiều mặt để tối ưu hóa vẻ lấp lánh của nó.

Đặc điểm khúc xạ kép của Zircon còn khiến viên đá có độ rực lửa tuyệt vời, đánh lừa thị giác với hình dáng đa cạnh vượt trội. Tuy nhiên, đặc điểm này cũng có thể làm cho đá trông khá mờ và đục màu.

Trong khi đó, đá CZ có chỉ số khúc xạ từ 2,15 đến 2,18, cao hơn cả Zircon, và cũng là loại đá quý lấp lánh đẹp mắt, thường được cắt theo nhiều hình dạng giống kim cương. Tuy nhiên, một viên đá CZ vẫn không thể sáng rực bằng một viên Zircon.

So sánh về khả năng phản quang và khúc xạ ánh sáng, đá Zircon vượt trội hơn đá Cubic Zirconia.

Zircon là loại đá quý tự nhiên, sở hữu những màu sắc tuyệt đẹp cùng vẻ ngoài lấp lánh, rực rỡ rất hấp dẫn. Khi so sánh đá Zircon và đá CZ, không thể đưa ra kết luận về loại đá nào tốt hơn, mà còn phụ thuộc vào nhu cầu, sở thích và ngân sách của người mua.

Xem thêm: Xu hướng trang sức đá quý theo tuổi cho năm 2024 tài lộc – Tokigems